“sapiens” kitabı aslında bir nefret suçudur, işte nedeni // indica

sapiens’in derin ve nüfuz edici bir tarih çalışması olması gerekiyor, ancak bunun yerine zamanının sığ ve cahil bir ürünü. her imparatorluk eseri gibi, temel tezi bu imparatorluğun en iyisi olduğu ve diğer tüm imparatorluk ve kültürlerin aptal olduğudur. uzun vadede sapiens, tarihsel açıdan ozymandias kadar etkileyici olacaktır, ancak ne yazık ki kısa vadede bu tutum hala çok yaygın ve güçlüdür. sapiens bir nefret suçudur ve popülerdir. ne dünya ama.

Tarih öncesini, tarihi ve gelecek spekülasyonlarını seviyorum, bu yüzden Yuval Noah Harari’nin Sapiens’ine büyük bir keyifle başladım. Bu kısa sürede önce endişeye, sonra öfkeye, sonra da hiddete dönüştü. Sapiens bir nefret suçu, modern bir sömürgecilik savunusu eseri ve tek kelimeyle feci şekilde yanlış. Ama benim sözüme inanmayın.

İşte Sapiens’ten nefretle vurguladığım en kötü şeyler ve Harari’nin neden emperyalist bir ahmak, entelektüel bir amatör ve zararlı bir araç olduğunu gösteren diğer insanların metinleri.

“Onlar Biz Olduğunda”

Son bölüm hariç her bölümde Harari’nin gerçek başlıklarını kullanacağım. Aslında bir bölüme ‘Onlar Biz Olduğunda’ adını veriyor, ‘Biz’ beyazlar ve onların sömürgeleştirdiği insanlar. Görünüşe göre bunu hala yapıyoruz. Rudyard Kipling’in dediği gibi, “Yeni yakalanmış, asık suratlı halklarınız, yarı şeytan yarı çocuk.”

Harari, batılı sömürgecilerin insan haklarını ve kendi kaderini tayin hakkını icat ettikleri için övgü almaları gerektiğini söylüyor. Beyazlar A) özgürlüğü 400 yıl boyunca ellerinden alana ve B) onlar kovulurken tesadüfen icat edene kadar siyahların özgürlüğü anlama yetisine bile sahip olmadığını söyledi.

Harari’ye göre, Batı dünyası sadece fikirleriyle övgü alabilir, ancak gerçek eylemleri için asla suçlanamaz. Harari’ye göre, hem Beyaz Adamın Yükü’ndeki açık ırkçılık hem de insanların yaşadığı gerçek sömürü sadece farklı görüşlerdir. Birinin pislik yapması ve gerçekte yaşanmış şeyler değil.

Kolomb’un Amerika’yı ‘keşfettiği’ efsanesinde olduğu gibi, Harari de sömürgecilere yaptıkları kötülüklerin adını koydukları için kredi veriyor. Alkış alkış. Bize insan haklarını ihlal ederek ve kendi kaderini tayin hakkını elimizden alarak öğrettiğiniz için teşekkürler. Ona göre kendi kaderini tayin hakkı ve insan hakları Batı’nın mirasıdır. Görünüşe göre emperyal mirasın bir parçası da anti-emperyalizm.

Bu, Priyamvada Gopal’ın Insurgent Empire (İsyancı İmparatorluk) adlı kitabında iyice çürüttüğü yaygın bir mittir. Gopal kitabında şöyle diyor: “Ayrıca ‘özgürlük’ fikrinin sadece İngilizlere özgü olduğu ve bağımsızlığın demiryolları ve İngiliz diliyle birlikte kolonilere bir İngiliz ‘hediyesi’ olduğu yönündeki inatçı mitolojiyi de araştırmak istedim.”

Edward Said’den alıntı yaparak şöyle diyor:

“Edward Said doğru bir gözlemde bulunarak ‘standart bir emperyalist çarpıtmanın, sömürge yönetimine karşı mücadeleyi yalnızca Batılı özgürlük fikirlerinin yürüttüğünü, bunun da Hint ve Arap kültüründe emperyalizme her zaman direnmiş olan rezervleri gözden kaçırdığını ve emperyalizme karşı mücadelenin emperyalizmin en büyük zaferlerinden biri olduğunu iddia ettiğini’ belirtmiştir.”

Ayrıca Frederick Douglass’ın Karayipler’deki köle isyanlarını anlatırken söylediği “iktidar, talep olmadan hiçbir şeyi kabul etmez” sözünü de alıntılayarak, beyaz adamları haklı olarak ikiyüzlülüklerinin kaidesine oturtuyor; Fransa ve Amerika gibi ülkelerin bugün bile Haiti gibi yerleri haraca bağladıkları ve darbe yaptıkları bir suç.

Gopal’ın tezinin Harari’nin basit ve ırkçı fikirleriyle taban tabana zıt olduğunu görebilirsiniz. Gopal, tarihin sadece fatihler tarafından yazılmadığını, içinde pek çok insanın bulunduğunu düşünüyor. “Britanya’nın eşsiz liberal İmparatorluğu fikrinin… en azından kısmen, bu tebaanın insanlık, özgürlük ve kendi kaderini tayin hakkı taleplerine bir yanıt olup olmadığını” soruyor.

Gopal şöyle devam ediyor: “İsyancı İmparatorluk, milliyetçi tarihlerin tersine çevrilmesini tekrarlamakla yetinmeyerek, belirli tabiiyet durumlarının ve bunlara karşı verilen mücadelelerin, özgürlüğün – ve ‘kurtuluş’, ‘kendi kaderini tayin’ ve ‘özgürleşme’ gibi kavramların – hem sahadaki isyancılar hem de diasporadaki yorumcuları tarafından nasıl anlaşıldığı ve ileri sürüldüğü konusunda nasıl temel olduğunu ve bunun da emperyal merkezde nasıl anlaşıldığını ve yeniden çerçevelendiğini etkilediğini gösteriyor.”

Kısacası, mesele ‘onların’ -asık suratlı renkli halkların- beyaz bir kitaptan sıyrılıp ‘bize’ benzemesi değildi. Bu, baskıcı azınlığa insan hakları ve kendi kaderini tayin hakkının gerçekte neye benzediğini gösteren küresel çoğunluğun isyanları ve doğrudan eylemleriyle ilgiliydi. Gerçekte ‘biz’ daha çok ‘onlar’ gibi olduk, ancak yüzlerce yıl sonra beyaz adam hala tüm bunlardan kendine pay çıkarmaya çalışıyor. Sapiens de hala bunu yapıyor.

“Ignoramus / Cahil”

Sapiens’in sömürgeciliğe itibar kazandırdığı bir diğer şey de bilim ve aslında bilmeyi isteme kavramının ta kendisidir. Harari diyor ki:

Bu bir basitleştirmeden başka bir şey değildir ve açıkça tarih dışıdır. Ne İslam, ne Hristiyanlık, ne Budizm, ne de Konfüçyüsçülük her şeye cevap vermektedir. Hepsi de ilahi bir yardımla bir yol ya da bir patika önermektedir, o kadar.

İslam’ın amacı Allah’a boyun eğmek, sizden daha büyük olan ve bilemeyeceğiniz, sadece ibadet edebileceğiniz ve sevebileceğiniz şeyin önünde günde beş kez eğilmektir. Hristiyanlığın amacı Mesih’i kurtarıcınız olarak kabul etmektir, onun birkaç sözünü okuyarak Mesih olmak değil.

Budizm burada çok daha açıktır. Sal benzetmesinde Buddha şöyle demiştir: “Keşişler, size Dhamma’yı bir sala benzeterek öğreteceğim, karşıya geçmek için, tutunmak için değil.” Dhamma basitçe aydınlanmaya giden bir yoldur, sadece ‘bilinen’ yerleşik bir sonuç değildir. Buda’nın en temel dini işlevler olan evlilik veya ölüm için hiçbir ayin bırakmamış olması ve Sri Lankalıların bir şeyler uydurmak zorunda kalması dikkat çekicidir. Buda, dhamma’sının bir noktada bırakılması gerektiğini bile söylemiştir; tıpkı suyu geçtikten sonra kendi başınıza yürümek zorunda kaldığınız bir sal gibi.

Harari’nin Konfüçyüsçülüğü kötülemesi daha da saçma. Bu inanç, eğer böyle adlandırmak isterseniz, tamamen yolun ne kadar tarif edilemez ve bilinemez olduğu ve yaklaşmak için bile ne kadar çok çalışma ve deney yapılması gerektiği ile ilgilidir. Kongzi (Konfüçyüs) kendisinin bile bilgeliğe sahip olmadığını söylemiştir.

En sevdiğim Konfüçyüsçü (eğer ona gerçekten böyle diyebilirseniz) Zhuangzi şöyle demiştir:

Zhuangzi atomik yapı ve evren hakkındaki cehaletini açıkça itiraf etmektedir. Bu sorular ne beyazların icat ettiği bir şeydi ne de sadece onların üzerine hareket ettiği sorulardı.

Eylem

Hindu Vedik geleneği matematik, dilbilim, geometri, astronomi ve daha pek çok alanda çok derin çalışmalar yapılmasına yol açmıştır. Ondalık basamak değeri olarak sıfır kavramı Hindistan’da ortaya çıkmıştır ve bildiğimiz sayılar Hint/Arap rakamları aracılığıyla ortaya çıkmıştır. İslam, özellikle Avrupalıların cahilce Karanlık Çağlar olarak adlandırdığı dönemde bilimin büyük bir yaratıcısı ve koruyucusuydu. Örneğin Cebir ve Kimya kelimeleri Al Jabr ve Al Kimia’dan gelmektedir. Gerçekte tüm bu şeyler birbiri üzerinden geliyor, beyazların her şey hakkında iddia ettiği gibi asla izole bir keşif değildi.

Harari bilimsel devrimi uygun bir şekilde Avrupa’da başlatıyor, ancak bundan çok daha eski. Ehsan Masood’un Bilim ve İslam adlı kitabında yazdığı gibi:

İslam bilimi çılgınca üretkendi. Bugün kullandığımız (ya da kullanmadığımız) temel karantina ve aşılama fikirlerine öncülük eden İbn-i Sina’dan, 9. yüzyıl Bağdat’ında cebiri geliştiren Musa el-Harezmi’ye ve başarıları arasında krank, eksantrik mili ve piston bulunan 1 Türk mühendis el-Cezeri’ye kadar.”

Gerçek şu ki, beyaz insanlar bilimi, insan haklarını icat ettikleri ya da kıtaları keşfettikleri gibi icat etmediler. Onlar sadece bilim ve teknolojiyi fetih hırslarını tatmin etmek için kullanan ve katliamları için en ayrıntılı gerekçeleri yaratan en vahşi insanlardı. Harari de tam olarak bunu yapıyor.

“Fetih Zihniyeti”

Bir sonraki alıntı Harari’nin Avrupa’nın fethini yücelttiği gerçek bir gıcıklık. Gerekçesini Hıristiyanlığı yaymaktan seküler bilgiyi yaymaya çeviriyor ama aynı sömürgeci saçmalık.

Harari, “tarihteki diğer tüm emperyal projelerin aksine… Avrupalı emperyalistler yeni bilgiler edinme umuduyla uzak kıyılara doğru yola çıktılar” diyor. Bu elbette altın arayan ve bulamazlarsa ellerini kesen herifler ve onlara bunu yapmaları için açık beratlar veren kral ve kraliçeler için yeni bir haber olacaktır. Bu, ders kitaplarını doldurmak değil, hissedar değerini en üst düzeye çıkarmak amacıyla 1602 yılında kurulan ilk halka arz olan VOC şirketinin hissedarları için bir haber olacaktır.

Elbette iğneleyici konuşuyorum ve bu haber değil, sadece doğru değil.

Sömürgecilik tesadüfen Hıristiyanlığı ve ileri bilimi yaymış olabilir, ancak bu tecavüzün bebekleri yayması kadar kasıtlı bir şeydi. Onlar her zaman kirli kazanç için bu işin içindeydiler. Avrupalılar kendilerini önceki imparatorluklardan en vahşi ve acımasız olmalarıyla ayırdılar. Sapiens’in popülaritesinin de tanıklık ettiği gibi, onların hayallerinin hala devam etmesinin tek nedeni, hala onların emperyalist esareti altında yaşıyor olmamızdır. Dolayısıyla düşünen tüm insanlara karşı bu suçu işliyorsunuz:

Harari 2011 yılında nasıl oluyor da “Avrupalı fatihler imparatorluklarını çok iyi tanıyorlardı. Hatta önceki fatihlerden ve hatta yerli nüfusun kendisinden çok daha iyi tanıyorlardı” diyebiliyor? Buradaki ırkçılığı bir kenara bırakırsak, bu çok yanlış. Yerli medeniyetler binlerce yıl boyunca çevreleriyle göreceli bir denge içinde yaşamışlardır, bu da anlamanın derin ve gerçek bir tanımıdır. Bir şeyi yok ederek onu anladığınızı nasıl söyleyebilirsiniz? Bu yine Avrupa’nın insan hakları anlayışına benziyor.

Avrupa medeniyeti, açgözlülüğü ve sömürüsünün ağırlığı altında tüm iklimi çökerten ve neslini tükettiği türlerin isimleriyle kitapları doldurdu ve doldurmaya devam ediyor. Sizce gezegeni en iyi kim tanıyor? Hâlâ onu savunan yerli halk mı, yoksa onu yok eden ve ne kadar aşağılık olduklarını cilt cilt belgeleyen istilacı Avrupalılar mı?

Harari sadece aynı beyaz üstünlüğünü, beyazların diğer herkesten daha zeki oldukları ve şiddetle aldıkları her şeyi hak ettikleri fikrini yeniden paketliyor. Bu korkunç ve en korkunç olanı da bu kitabın popüler olması. İnsanlar hala bu kitaptan ‘hayat değiştirici’ olarak bahsediyor. Yarattığı modern cahilleri düşündükçe ürperiyorum.

Sapiens‘in Nefret Suçu

Sapiens’in en büyük tehlikesi çok popüler olması. Büyük bir umutla okudum, sonra büyük bir suçlamaya dönüştü ve sonra yanlış yaptığı her şeyi anlamak için etrafını çok okumak zorunda kaldım. Ve çoğu insan bunu yapmayacak. Bunu sadece Obama, Zuckerberg ya da Bill Gates’in tavsiye ettiği (ki bu size bir şeyler anlatmalı) ya da Diplo’nun çantasından bir şeyler çıkarırken gelişigüzel tavsiye ettiği bir şey olarak algılayacaklar.

Bu yazıyı popüler saçmalıkları çürütmek için yazdım ama çok uzağa gitmeyecek. Korkutucu çünkü Sapiens beyaz üstünlüğünün ve sömürgeciliğin en kötü yanlarını -özgürlüğü ve bilgiyi onların icat ettiği fikrini- tekrarlıyor ve Avrupa üstünlüğünü seküler terimlerle yeniden paketliyor. Bu, önceki emperyal enkarnasyonlar kadar tehlikeli olan ateist teknoloji sikkafalıları için Beyaz Adamın Yükü’dür.

Sapiens’in derin ve nüfuz edici bir tarih çalışması olması gerekiyor, ancak bunun yerine zamanının sığ ve cahil bir ürünü. Her imparatorluk eseri gibi, temel tezi bu imparatorluğun en iyisi olduğu ve diğer tüm imparatorluk ve kültürlerin aptal olduğudur.

Uzun vadede Sapiens, tarihsel açıdan Ozymandias kadar etkileyici olacaktır, ancak ne yazık ki kısa vadede bu tutum hala çok yaygın ve güçlüdür. Sapiens bir nefret suçudur ve popülerdir. Ne dünya ama.

kaynak: medium / çeviren: süreyya özgör